Богат Байкал – седой богатырь. Много сокровищ скопил он за тысячи тысяч лет, собирая ясак с окрестностей. Несут ему богатства со всех ближних гор и долин более трёхсот верных слуг. Есть у него одна-единственная дочь – Ангара. Прекрасна Ангара и ликом, и нравом, спокойным и добрым. Весть о её красе облетела весь мир. Сватались к ней лучшие женихи - самые богатые, самые уважаемые, самые сильные. Всем женихам отказывала красавица без сожаления. Один только красавец Енисей пришёлся ей по душе. Сила, ловкость и светлые кудри его очаровали Ангару. Но Байкал по-своему решил, по-отцовски распорядился. Давно приглядывался к богатырю Иркуту. Могуч и важен Иркут, чем не зять? Но тут вдруг всегда послушная дочь воспротивилась, заупрямилась. А отец привык на своём стоять. И назначена уже свадьба, а строптивую дочь посадил Байкал под замок. Пусть взаперти подумает, отцовской воле покорится. Горько плакала Ангара в каменной темнице. Звала на помощь любимого, но далеко Енисей, не слышал. Тогда позвала Ангара верных друзей.

Чал баһадир Байкал бик бай. Меңнәрчә еллар буена тирә-яктан ясак җыеп туплаган ул байлыгын. Аңа өч йөздән артык тугры хезмәтчесе тирә-як таулардан, далалардан ясак китерә. Байкалның бердәнбер кызы Ангара исемле. Ангара төсе белән дә, килеше белән дә бик матур кыз, үзе тыныч, яхшы күңелле дә. Ангараның гүзәллеге, күркәмлеге турындагы хәбәр бөтен дөньяга таралган, Ангарага байлар да, көчлеләр дә – иң яхшы кияүләр яучы җибәреп карый, берсе дә кызның ризалыгын ала алмый. Ангара барысын да кире борып җибәрә тора икән. Аның йөрәгендә бары тик Енисейга гына урын бар. Ангара күңеленә Енисейның көче, елгырлыгы, аксыл бөдрәләре кереп урнашкан булган.

Давно это было, в самом начале света, когда земля была ещё недоделанной. Были на ней горы, долины, леса и поля, но не было ни рек, ни озёр, ни криниц с холодной водой. Людям было ещё так-сяк: выкопают глубокий колодец, достанут воды и живут себе припеваючи. А вот зверям и птицам как? Ведь не побежишь, если захочешь пить, к далёкому морю, а лужи после дождя быстро высыхают, вода в землю уходит. И собрались звери и птицы на большое собрание, чтобы решить, что делать. Долго думали, так и сяк прикидывали и решили выкопать большие водоёмы, озёра, прокопать реки и ручьи, выкопать криницы (родник или колодец). И пока будут работать, чтобы ни волк ягнёнка, ни коршун цыплёнка, ни лиса зайца не тронули. И все согласились с этим. Одна только каня-пигалица возомнила что-то о себе: на длинных ногах похаживает, белую грудку поглаживает.

Бик күптәннән булган инде бу хәл. Җир дә ясалып бетмәгән булган әле. Җирдә таулар, далалар, урман-кырлар булган, елга-күлләр, чишмәләр, инешләр булмаган. Кешеләргә нәрсә: кое казыганнар да шуннан су алып рәхәтләнеп яшәгәннәр. Ә хайваннар белән кошлар нишләсен? Эчәсең килгәч, әллә кая, ерактагы диңгезгә су эчәргә барып булмый, яңгыр яугач барлыкка килгән күлләвекләр дә тиз кибә.

Кошлар, хайваннар җыелышып уйлаша башлаганнар. Уйлаганнар-уйлаганнар да, күлләр, елгалар, инешләр, чишмәләр казырга булганнар. Уртак эш вакытында бүре-сарыкка, карчыга - чебешкә, төлке куянга тимәскә дип килешкәннәр. Бер каня- тәкәрлеккенә озын аяклары белән әрле-бирле йөренә, ап-ак түшен сыйпый-сыйпый:

– Сез болай да күп, – ди икән. – Минем тырнакларым да юк, аягым нечкә, җирне ничек итеп казыйм? Ап-ак каурыйларым пычраныр, җирдә йөрергә ияләшмәгән дә мин, күбрәк күктә очам.