КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Бу көй бер кияүнең үзенең балдызына гашыйк булуыннан чыга. Кияү, хилафе шәргы рәвештә, балдызын да никяхлап алып, ике кардәшне бергә җыймакчы була.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

«Сак-сок бәете» вә көенең нидән чыкканлыгы Сак-Сокның үз бәетләреннән дә күренә.

Бәетләрдән аңлашылдыгына караганда, бер ана үзенең ике баласын: «Сез Сак-Сок булсагыз иде»,— дип каргый. Шул ук минутта балалар, Сак-сок дигән ике кош сурәтенә кереп, кара урманга очып китәләр.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Тәфтилевләр фамилиясеннән Гайшәбикә намында бер кыз, Уфа офицерларыннан бер яшь рус егетенә мәхәббәт багламыш, мәзкүр егет Гайшәбикә ханымга никахлану өчен, арада дин дигән бер нәрсәнең бар идекен сөйләмеш, Гайшәбикә ханым да:

— Синең мәхәббәтеңә минем динем дә мокабәлә кыйла алмый — дигән кебек итеп, иртидадка ризалык күрсәтмеш, чиркәүгә барып бии тантаналы рәвештә христианиятне кабул кыйлмыш.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Борынгы Тәфкилев фамилияле бер мөфтинең урысча укый торган бик матур бер кызы бер француз җегетенә гашыйк булган була. Кыз француз җегетен, ата-анасы күрмәгән чакта, өенә дә китерә.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Зөләйха намында мирза кызларыннан бер туташ Казан шәһәрендә яшь кенә офицердан сабак укымыш. Шул әснадә мәзкүр яшь офицерга мәхәббәт багламыш.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Алпай авылында чибәрләрдән чибәр сылу кыз үскән. Аның исеме Мәрьям булган. Аның матурлыгына сокланмаган кеше калмаган. Бөтен башкорт илендә аңа тиң кеше булмаган, диләр. Күрше егете Булат белән Мәрьям кече яшьтән үк дус булган.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Аның атасын Аю Ибрае дип йөртәләр иде. Бервакытны Рөстәм, анасы белән тары утаганда:

— Ни өчен безне, әни, аю халкы дип йөртәләр? — дип сорады.

— Бабаң, балам, аючы булган. Шуның өчен аю халкы дип йөртәләр, әле аючыларны төш тик кенә хәтерлим. Хәзер инде аючылар йөрми. Ә борын...

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Себердәге Чаптар авылының Балык кушаматлы бае Тармакүл авылы баеның Батыш дигән кызын сораткан. Кыз ул байга барырга теләмәгән, үзләрендә хезмәт иткән шагыйрь йөрәкле Әйдүкә исемле ярлы егеткә гашыйк булган.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Әхмәтсафа үсеп буйга җиткәндә бик уңган егет була. Ул скрипкада уйнау, җырлау буенча авылда беренчеләрдән санала. Әхмәтсафа авылда Гөлзифа исемле кызны бик яратып йөри. Гөлзифа авылда иң матур, иң чибәр, бер кашык су белән йотарлык бер кыз була.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Борынгы заманнарда безнең халкыбызның көе хәзерге вакыттагы кебек булмаган, ә бәлки азәрбайҗан, төрек халык көйләренә охшаш яңгыраган.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

XIX гасырның соңгы чирегендә берничә тапкыр ачлык еллар булып үткән. Хөкүмәт салымнарын үтәү бик авыр булган. Ул вакытта аны казна салу дип йөрткәннәр. Налогларын түләмәүчеләргә бик каты җәзалар күрсәткәннәр. Мал-туарларын, кием-салымнарын һәм башка әйберләрен тартып алганнар.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Хәзерге Маян буенда элек башкортлар яшәгән. Бай булганнар, маллары күп булган. Ә бер байның бик чибәр кызы булган. Маян исемле. Күчмә казакълар якын яшәгән. Кыз биләүдә чакта ук, әтисе кызын бер казакъ баеның улына ярәштереп куйган.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Әле Мамай ханга хәтле үк, бу якларда ярлы, әмма киң күңелле бер кеше яшәгән. Ходай тәгалә аңа улларына куанырга насыйп итмәгән: алар барысы да балигъ булганчы ук үлгәннәр, ди. Тик аның Гайшә исемле бер кызы гына калган.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Хәзерге Варна авылы тирәсендә Тамерлан хан белән икенче бер хан арасында зур сугышлар була. Бәрелешләрнең берсендә Тамерланның гаскәрләре җиңүгә ирешә. Бик күп кешеләрне әсирлеккә алалар. Алар арасында шул җиңелгән ханның улы да була. Ул бик тә батыр һәм матур егет булган, дип сөйлиләр. Тамерлан хан, егетне җир асты зинданына ябып, янына сакчылар куйдыра.

КӨНКҮРЕШ РИВАЯТЬЛӘРЕ.

Борынгы заманнарда Турай авылы тирәсендә зур сугыш булган. Шул вакытта, яу белән килгән ханзадәнең гаскәре җиңелеп, хан улы икенче ханга тоткынлыкка төшә.

ЙӨГӘМӘШ ТАВЫ. КАРАТАУ. МАМАЙ. КАЛАТАУ ҺӘМ КАЛМЫК КҮЛЕ. ГАМБӘР САЗЛЫГЫ. МИҢГЕРӘ ТАВЫ. КАРАВЫЛ ТАВЫ. ДАУЛЫ ЕЛГА. ЯУЛЫКОМ (ЯУЛЫ КОМ). КАРАБИКӘ БАСУЫ. САЛДЫБАШ. МӘЛИКӘ ЧОКЫРЫ. КАЗАН ЮЛЫ. БУТАЙ ЕЛГАСЫ. ГЫЙЛЬМИЯН ТОБАСЫ. СӘРБИ КҮЛЕ. БАТЫРША ҮЗӘНЕ. ӘДӘМИ ТАУ. ГАЛИ ТУГАЕ. АЮ ТЫКРЫГЫ. БАЛЛЫ ЕЛГА. ПОГАНЫЙ КҮЛЕ. ЯНӘЛДЕ. КӨРӘК УРАМЫ. ЧИРМУРДА. ЧУРАШ.

АВЫЛ ТАРИХЛАРЫНА КАРАГАН РИВАЯТЬЛӘР.

Савыргач авылында бер картның бик матур кызы булган. Көннәрдән бер көнне шул кызны иштәк урлап киткән. Иштәк белән яшәгәннәр болар. Шул иштәктән бер бала туган, ир бала.

Бала үскән. Иптәшләре белән уйнап ачуланышкан чакларда «нәселсез», «бабасыз» кебек сүзләр ишетә икән.

АВЫЛ ТАРИХЛАРЫНА КАРАГАН РИВАЯТЬЛӘР.

Олы Уыш авылы урнында борын заманда агачлык, болынлык, сазлык булган, бер генә адәм дә яшәмәгән. Авылдан ерак түгел, Кышлау дигән кыр бар. Менә шунда Габдулла дигән карт яшәгән. Ул монда балык тотып, ау корып гомер үткәргән. Бу картның бик матур кызы булган.

АВЫЛ ТАРИХЛАРЫНА КАРАГАН РИВАЯТЬЛӘР.

Моннан бик күп еллар элек, Күчүм хан хөкем иткән заманда, хан режимыннан риза булмаган кешеләр күп булган. Шундый кешеләрнең берсе — хан режимыннан кыерсынып йөргән Усман дигән кеше — менә бу җирләргә килеп чыккан.

АВЫЛ ТАРИХЛАРЫНА КАРАГАН РИВАЯТЬЛӘР.

Бу авыл егерме биш ел служить иткән кешеләрдән төзелгән. Сугыш срогын үткәч, болар җир сорый патшадан. Патша:

— Аласыгыз килсә, менә китегез Идел буйлап,— ди.